رژیم‌های خانم‌های باردار با قند خون بالا یا دیابت بارداری

امروزه دیده شده که دیابت بارداری آماری در حدود ۷%  تمام دیابت‌ها را به خود اختصاص داده است پس به نظر می‌رسد که تعداد بسیار زیادی افراد جامعه که دیابتیک هستند نوع دیابت بارداری را تجربه  می نمایند. دیابت بارداری به معنی بالا رفتن قند خون در زمان بارداری است و معمولاً در هفته‌های اولیه‌ی بارداری ممکن است قابل شناسایی باشد. معمولاً مادرانی که دیابت بارداری دارند، افرادی هستند که خطر بروز دیابت نوع دو درآنها بسیار ممکن است بالا باشد.

این افراد معمولاً ‌در خیلی از موارد دیده می‌شود که والدینشان نیز دیابت نوع دو دارند. به همین علت به نظر می‌رسد که افرادی که دیابت بارداری دارند باید حتی بعد از از بین رفتن دیابت بارداریشان به دلیل زایمان بسیار مراقب وضعیت سلامت خودشان باشند تا مبتلا به دیابت نوع نگردند. دیابت بارداری به دلیل عدم تعادل هورمونی به وجود می‌آید که در هنگام بارداری اتفاق می‌افتد چرا که در بارداری تعادل هورمونی به هم می‌خورد و یکی از اتفاقاتی متعاقب آن اختلال در متابولیسم  در نتیجه کاهش، حساسیت و افزایش مقاومت به انسولین  می باشد، که در نهایت منجر به افزایش قند خون  بالاتر  از مقادیر طبیعی در خانم های باردار می گردد. یکی از مهم‌ترین اقدامات کمکی در این شرایط ، این است که با رژیم غذایی مناسب قند خون را کنترل و سلامتی مادر و جنین را بدون نیاز به دارو درمانی تضمین نماییم. منتهی لازم بذکر است که رژیم غذایی برای مادران باردار در کل بسیار شبیه به رژیم غذایی افراد دیابتیک نوع دو است. ولی باید با دقت بسیاری این رژیم‌ها طراحی شوند. محدودیتی که ما در کنترل دیابت در خانم‌های باردار داریم این است که ما   مجاز نیستیم که دریافت انرژی روزانه را در این افراد خیلی محدود نماییم. همان طور که در قسمت راه‌کارهای رژیم درمانی برای افراد دیابتیک عنوان شد برای افراد دیابتیک نوع دو یکی از مهم‌ترین و اولین راه‌کارها یا اهداف ، کاهش انرژی دریافتی به منظور کاهش وزن می باشدکه حداقل چیزی در حدود ۱۰ درصد وزن بدن را می بایست‌  کم کنیم. در صورتی که درمورد مادران باردار ما مجاز نیستیم که این کاهش وزن را  را اعمال نماییم  . به همین دلیل طراحی رژیم های غذایی و درمانی برای مادران مبتلا به دیابت بارداری کاری کاملا تخصصی و بسی دشوار و حساس می باشد، از جمله علل حساسیت طراحی این رژیم ها این است که هر گونه محدودیت شدید انرژی علاوه بر تهدید مادر باعث اختلال در رشد جنین  نیز می‌شود و از طرفی دیگر توجه و زیاده روی در تامین نیازهای جنین را  با یک رژیم غذایی کاملاً فراوان از نقطه نظر ریزمغذی‌ها و درشت‌مغذی‌ها به لحاظ این که باعث بالا رفتن غلظت قند خون خواهد شد می تواند عواقب ناخواسته ای برای مادر بدنبال داشته باشد. بنابراین می توان گفت طراحی رژیم برای خانم  مبتلا به دیابت بارداری  مانند راه رفتن روی طناب خواهد بود. یک طرف طناب کاهش رشد جنین و یک طرف طناب بالا رفتن قند خون مادر دیده می شود.
مادران معمولاً بعد از تشخیص دیابت بارداری بسیار نگران می گردند چرا که بدرستی می داندد که دیابت کنترل نشده دوران بارداری می‌تواند که مشکلات فراوانی را برای مادر و جنین داشته باشد. یکی از مهم‌ترین اتفاق‌هایی که برای جنین‌های مادران دیابتیک اتفاق می‌افتد این است که این جنین‌ها بدلیل قند خون بالای مادر معمولاً درشت‌تر از جنین‌های  مادران سالم هستند. بنابراین توصیه برای خانم‌های باردار با قند خون بالا این است که اول  کاهش نگرانی و توجیه علل بیماری با استفاده از جملات آرام کننده نظیر  ن ک ” این وضعیت ناشی از عدم تعادل هورمونی شما است و به محض این که شما زایمان کردید این وضعیت بهبود خواهد یافت.” می باشد این اطمینان خاطر باعث می‌شود که مادران با حضور ذهن بیشتری بتوانند وضعیت خودشان را کنترل کنند. در خیلی از موارد دست پاچگی‌های بی‌موردی که معمولاً ممکن است متخصصین محترم زنان به وجود بیاورند مادران باردار را سمت افسردگی ببرند، که به هیچ وجه درست نیست. با ید گفت دیابت بارداری بسیار گذرا خواهد بود و ما می‌توانیم کنترلش کنیم و مادر می‌تواند این دوران را به خوبی و به راحتی طی کند.
دومأ در لقدام بعدی بهتر است که ما  از مادر بخواهیم  تعداد وعده های غذایی مصرفی خود را افزایش داده به گونه ای که ۵ تا ۶ وعده‌ی غذایی را حتماً در برنامه غذایی خود  داشته باشد. نباید مادری که دچار دیابت بارداری شده بیش از ۴ ساعت ناشتا بماند ، چرا که  افت قند خون و ناشتایی‌های طولانی مدت باعث بروز اسیدوز متابولیک خواهد شد یعنی محیط بدن را اسیدی می‌کند و در نهایت باعث می‌شود که این مواد اسیدی که عمدتاً اجسام کتونی هستند از جفت عبور کند و به بدن جنین برسد و تا حدودی تاثیرات منفی بر ضریب هوشی جنین القا نماید،  به همین علت ۵ تا ۶ وعده‌ی غذایی را   با فواصل بسیار مناسب  جهت  اجتناب   از گرسنگی‌های طولانی‌مدت برایاین مادران در رژیم های درمانی طراحی می نماییم که  حتی در خیلی از موارد ممکن است که میان‌وعده‌ی آخر شب را در ساعت ۱۱ یا ۱۲ شب  در نظر بگیریم تا از افت قند خون زمان خواب جلوگیری نماییم.
نکته کلیدی دیگر این امر است که  کاهش وزن در رژیم‌های غذایی کنترل دیابت بارداری توصیه نمیشود. رژیم غذایی مادر باردار را بر اساس نیازهای انرژی بارداری‌اش طراحی و رژیم غذایی را با یک انرژی در حدود ۲۰۰۰ کیلوکالری در روز بسته به جثه و قد و وزن مادر باردار تنظیم می نماییم.
و الزاما  این ۲۰۰۰ کیلوکالری را در ۶ وعده‌ی غذایی یعنی ۳ وعده‌ی غذایی اصلی و ۳ وعده‌ی غذایی میان‌وعده خواهد بود تقسیم می نماییم. بنابراین توصیه می‌شود برای مادران باردار که دیابت بارداری دارند حتماً و حتماً تحت نظر متخصص تغذیه باشند. در غیر این صورت نوسانات قند خون در طول زمان بارداری می‌تواند که اثرات مخربی را هم در مادر و هم در جنین داشته باشد.

درج شده در وب سایت رسمی دکتر احمد ساعدی