کاروتنوئیدهای غذایی و عملکرد سیستم ایمنی انسان

استرس اکسیداتیو و سیستم ایمنی:

استرس اکسیداتیو از تجمع گونه های فعال اکسیژن (Reactive Oxygen Species, ROS) در سراسر عمر به وجود می آید، و احتمالا عامل تاثیرگذار مهمی در فرایند پیری است. سیستم ایمنی نسبت به آسیب اکسیداتیو آسیب پذیر است. زیرا بسیاری از سلولهای ایمنی گونه های فعال اکسیژن را به عنوان بخشی از مکانیسمهای دفاعی بدن تولید می کنند.

جانوران رده های بالاتر انواع گوناگونی از سیستمهای دفاع آنتی اکسیدانی را برای جلوگیری از اثرات ROS یا متوقف کردن مسیرهای تولید آن در اختیار دارند. آنزیمهایی از قبیل: کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز میتوانند پراکسیدها (به ویژه هیدروژن را که در جریان انفجار تنفسی تولید شده و جزء میکروارگانیسم های تهاجمی کشنده است) را از بین ببرند. و سوپراکسید دیسموتاز میتواند رادیکالهای آزاد را متوقف یا نابود کند. اما غذایی که ما میخوریم مقادیر زیادی آنتی اکسیدان به شکل انواع ریزمغذی ها و مواد غیرمغذی فراهم میکند. در بدن انسان میتوان تعادل دو طرفه ای را که در یک سمت آن ROS و در سمت دیگر آنتی اکسیدانها قرار دارند تصور کرد. بهم خوردن تعادل به سمت ROS میتواند موجب ایجاد بیماری هایی مانند: سرطان، بیماریهای قلبی عروقی (جدول۱) و فرایند کلی پیری شود. در حقیقت حفظ تعادل حداکثری بین ROS و آنتی اکسیدانها برای به تاخیر انداختن اختلالات وابسته به سن ضروری است. همانگونه که عنوان شد سیستم ایمنی بدن انسان حساسیت خاصی به استرس اکسیداتیو دارد. سلولهای سیستم ایمنی به میزان زیادی وابسته به ارتباطات بین سلولی (به ویژه از طریق گیرنده های غشایی برای افزایش کارایی خود) هستند. غشاهای سلولی غنی از اسیدهای چرب با چند پیوند غیر اشباع میباشند که در صورت پراکسید شدن این اسیدهای چرب، تمامیت و قوام غشا آسیب دیده و سیال بودن غشا دچار اختلال میشود و نتیجه آن تغییر در سیگنال دهی و عملکرد سلول است. قرار گرفتن در معرض ROS میتواند منجر به کاهش بیان ژن گیرنده های غشای سلول شود. علاوه بر این تولید ROS بوسیله سلولهای ایمنی فاگوسیت کننده در صورت عدم حفاظت کافی به وسیله آنتی اکسیدانها، میتواند آسیب جدی به خود سلولهای ایمنی وارد نماید. همانگونه که عنوان شد کاروتنوئیدها، یکی از انواع آنتی اکسیدانهای غذایی و گروهی متشکل از ۶۰۰ پیگمان رنگی طبیعی در گیاهان هستند. مهمترین این کاروتنوئیدها عبارتند از: بتا کاروتن، آلفا کاروتن، بتاکریپتوگزانتین، لیکوپن و لوتئین. مطالعات نشان داده اند، در حالی که مکمل یاری با سطوح پایین (۳µM) کاروتنوئیدها (به عنوان مثال: بتاکاروتن، لیکوپن و لوتئین) اثرات آنتی اکسیدانی دارد، مکمل یاری با دوزهای بالا (۴-۱۰µM) منجر به افزایش تولید ROS در محیط کشت می شود.ویژگی های آنتی اکسیدانی کاروتنوئیدها بیشتر با ۱) خاصیت نابودکنندگی اکسیژن منفرد و ۲) توانایی نابود کردن رادیکالهای آنها ارتباط دارد.

جدول زیر منابع غذایی کاروتنوئیدهای اصلی را در رژیم غذایی نشان میدهد.

کاروتنوئیدها و سیستم ایمنی:

مطالعات اپیدمیولوژیک نشان داده اند که مصرف رژیم غذایی غنی از کاروتنوئیدها (به علت ویژگیهای آنتی اکسیدانی این ترکیبات) با کاهش بروز برخی از سرطانها ارتباط دارد. در سالهای اخیر، ‌نقش بالقوه بتاکاروتن در پیشگیری از سرطان مورد توجه زیادی قرار گرفت. بسیاری از مطالعات اپیدمیولوژیک از قبیل: مطالعات آزمایشگاهی، حیوانی و کارآزمایی های بالینی نشان دادند که این کاروتنوئید علاوه بر سرطان، از ایجاد سایر اختلالات ناشی از آسیب اکسیداتیو نیز جلوگیری می کند. سیستم ایمنی نقش مهمی در پیشگیری از ایجاد سرطان دارد، بنابراین بتاکاروتن و احتمالا سایر کاروتنوئیدهای موجود در رژیم غذایی، عملکرد سلولهای ایمنی را در زمینه شناسایی و حذف سلولهای تومور، افزایش می دهند.

اثرات بتاکاروتن بر روی عملکرد سیستم ایمنی:

در افرادی که به طور مکرر در معرض پرتو ماورای بنفش قرار گرفته اند، عملکرد سیستم ایمنی سرکوب میشود. از آنجایی که کاروتنوئیدها حفاظت نوری ایجاد میکنند، مطالعات زیادی توانایی بتاکاروتن در محافظت از سیستم  ایمنی در برابر آسیب رادیکالهای آزاد ناشی از اشعه ماورای بنفش را مورد بررسی قرار داده اند. در یک مطالعه، گروهی از مردان جوان، یک رژیم کم کاروتنوئید (کمتر از یک میلی گرم در روز از کل کاروتنوئیدها) را دریافت کردند و ۲۸ روز قبل از مواجهه با اشعه ماورای بنفش، به آنها دارونما یا ۳۰ میلی گرم در روز بتاکاروتن داده شد. بعد از مواجهه با اشعه ماورای بنفش، پاسخ های بیش حساسیتی از نوع تاخیری (Delayed Type Hypersensitivity, DTH) (یک آزمون حساسیت ایمنی با واسطه سلول در انسان) به طور معنی داری در گروه دارونما پائین تر بود که این کاهش با غلظتهای بتاکاروتن پلاسما نسبت عکس داشت، اما کاهش پاسخ DTH در گروه دریافت کننده بتاکاروتن معنی دار نبود. در مطالعه مشابه دیگری، گروهی از مردان سالمند سالم، ۳۰ میلی گرم بتاکاروتن یا دارونما را  28 روز قبل از مواجهه با اشعه ماورای بنفش دریافت کردند. پاسخ DTH بعد از مواجهه با اشعه ماورای بنفش سرکوب شد اما اثر حفاظتی بتاکاروتن در این گروه سنی در مقایسه با مردان جوانتر کمتر بود. محققان این نتیجه را به کاهش پاسخ پلاسما به مکمل یاری در گروه سنی سالمندان و یا سطوح پلاسمایی بالاتر ویتامین E در این گروه در مقایسه با مردان جوانتر نسبت دادند. این محققین همچنین مشاهده کردند که افزایش پاسخ DTH، به افزایش غلظت بتاکاروتن پلاسما در افراد مواجهه یافته و مواجهه نیافته با اشعه ماورای بنفش بستگی دارد. برخی از مطالعات اثر بتاکاروتن را بر روی عملکرد سیستم ایمنی، با اندازه گیری تغییر در تعداد زیر گروه های لنفوسیتی و بر روی بیان مارکرهای فعالیت سلول بررسی کرده اند. اما به علت تفاوت در میزان دریافت بتاکاروتن و مدت زمان مکمل یاری، نتایج متفاوتی به دست آمده و مقایسه دقیق مطالعات مختلف بسیار دشوار است. در حقیقت دوز دریافت، در محدوده ۱۵ میلی گرم در روز (که از طریق رژیم غذایی دریافت میشود) تا دوزهای دارویی ۱۸۰ میلی گرم در روز، در مدت زمان بیش از ۱۴ تا ۳۶۵ روز می باشد. مطالعات متعدد نشان داده اند که تغییرات چشمگیر عموماً در مطالعه بر روی افراد سالمند مشاهده میشود که عبارتند از: افزایش تعداد لنفوسیتهای CD₄⁺(سلولهای T کمک کننده که پاسخهای ایمنی با واسطه سلول را تحریک می کنند) یا نسبت سلولهای CD₄⁺به CD₈⁺ (سلولهای T سرکوبگر که بازدارنده پاسخها هستند) و افزایش درصد لنفوسیتهای بیان کننده مارکرهای فعالیت سلول مانند گیرنده های اینترلوکین -۲ (IL-2) و گیرنده های ترانسفرین. توانایی افزایش تعداد سلولهای CD₄⁺ نشان می دهد که احتمالا بتاکاروتن به عنوان عامل تقویت کننده ایمنی در درمان ویروس نقص ایمنی انسان مفید است. مطالعات اولیه افزایش ناچیزی در تعداد CD₄⁺ در نتیجه بتاکاروتن (۶۰ میلی گرم در روز برای ۴ هفته) در بیماران مبتلا به سندرم نقص ایمنی اکتسابی نشان داده اند که معنی دار نیست، ولی تاثیر طولانی مدت در درمان بیماری ایدز در انسان یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی گزارش نشده است.

مطالعات دیگر افزایش ایمنی با واسطه سلولهای T را در افراد سالم، بعد از مکمل یاری با بتاکاروتن تائید نکرده اند. در هیچ یک از مطالعات تفاوتهای معنی داری در عملکرد سلولهای T، بعد از بررسی پاسخ DTH، تکثیر لنفوسیت، تولید اینترلوکین -۲ و ترکیب زیرگروه های لنفوسیتی مشاهده نشد. این محققان تاثیر مکمل یاری بتاکاروتن را نیز بر روی فعالیت سلولهای کشنده طبیعی در کارآزمایی های طولانی تر بر روی داوطلبان مرد بررسی کردند. بیماران مبتلا به سندرم Chediac-Higashi (اختلال ناشی از عملکرد ناقص سلولهای کشنده طبیعی) حساسیت بیشتری برای تشکیل تومور دارند. بنابراین تاثیر احتمالی بتاکاروتن بر روی فعالیت سلولهای کشنده طبیعی با مشاهده ارتباط بین افزایش دریافت این ماده مغذی و پیشگیری از سرطان به طور مسلم پذیرفته می شود. در یک مطالعه مکمل یاری با بتاکاروتن به طور معنی داری فعالیت سلولهای کشنده طبیعی را در مقایسه با افراد هم سنی که دارونما دریافت کرده بودند افزایش داد. این مطالعه همچنین نشان داد که کاهش فعالیت سلولهای کشنده طبیعی با سن ارتباط دارد. اما فعالیت سلولهای کشنده طبیعی در مردان سالمند (۸۶- ۶۵ ساله) بعد از مکمل یاری با بتاکاروتن افزایش یافت و فعالیت آن را به سطحی رساند که در مردان جوانتر (۶۴- ۵۱ساله) دیده می شود. مکانیسم این حالت ناشناخته است اما به واسطه افزایش درصد سلولهای کشنده طبیعی یا افزایش تولید IL-2 نیست. محققان دریافتند که بتاکاروتن مستقیما بر روی یک یا چند مرحله از مراحل تخریب سلولهای کشنده طبیعی و سیتوکین های افزایش دهنده فعالیت سلولهای کشنده طبیعی (علاوه بر IL-2) مانند IL-12 عمل می کند. این یافته هنوز تائید نشده است. از آنجا که سلولهای تولید کننده آنتی ژن، پاسخهای ایمنی سلولی را آغاز می کنند، احتمالاً مکمل یاری با بتاکاروتن عملکرد مونوسیتهای موجود در خون (نوع اصلی سلولهای نماینده آنتی ژن در جریان خون) را تحت تاثیر قرار می دهد.پیش نیاز این عملکرد، بیان ملکولهای رده ۲ اصلی کمپلکس تطابق بافتی (MHC) (آنتی ژنهای مرتبط با لوکوسیت انسانی DR، DP و DQ) است که بر روی بیشتر مونوسیتهای انسانی وجود دارند. پپتید آنتی ژنی برای لنفوسیتهای  T-helper در یک شیار ملکولهای MHC وجود دارد. از آنجا که درجه پاسخ دهی ایمنی یک فرد متناسب با درصد مونوسیتها و غلظت آن ملکولها در سطح سلول است، مکانیسمی که در آن احتمالا بتاکاروتن، پاسخ های ایمنی با واسطه سلول را افزایش می دهد، افزایش بیان آن ملکولها در سطح سلول است. علاوه بر این چسبندگی بین سلولی برای آغاز پاسخ ایمنی اولیه ضروری است و ترکیبی متشکل از ملکول-۱ چسبنده بین سلولی و گیرنده لیگاندی آنتی ژن-۱ مرتبط با عملکرد لوکوسیت میتواند به طور همزمان یک پاسخ ایمنی را تحریک کند و از این طریق تکثیر سلولهای T و تولید سیتوکین را افزایش دهد. در یک مطالعه Cross-over تصادفی دو سوکور برای ارزیابی تاثیر مکمل یاری بتاکاروتن بر بیان گیرنده های سطحی مونوسیت، مردان میانسال غیرسیگاری، در دو دوره ۲۶ روزه مداخله غذایی در کنار دریافت روزانه کپسولهای ۱۵ میلی گرمی بتاکاروتن، دریافت غذایی بتاکاروتن (معادل ۱۵۰ گرم هویج) یا دارونما را داشتند. بعد از مکمل یاری غذایی، سطوح پلاسمایی بتاکاروتن، درصد مونوسیتهای تحریک کننده ملکولهای MHC، آنتی ژن DR مرتبط با لوکوسیت انسانی، ملکول-۱ چسبنده بین سلولی ملکولهای چسبنده و آنتی ژن-۳ مرتبط با عملکرد لوکوسیت به طور معنی داری افزایش یافت. این نتایج نشان داد که افزایش متوسط دریافت غذایی بتاکاروتن می تواند پاسخهای ایمنی با واسطه سلول را در یک دوره نسبتاً کوتاه افزایش دهد و از این طریق مکانیسم بالقوه ای برای ویژگیهای ضد سرطانی که به این ترکیب نسبت داده می شود، باشد. افزایش بیان ملکولهای سطحی را نیز تا حدی میتوان به توانایی بتاکاروتن در پیشگیری از کاهش پاسخ DTH بعد از مواجهه با اشعه فرا بنفش نسبت داد چون میتواند از بیان آنتی ژن DR مرتبط با لوکوسیت انسانی و ملکول-۱ چسبنده بین سلولی (ICAM-1) بر روی لایه های سلولی انسان جلوگیری کند. این یافته ممکن است با فعالیت پیشگیری کننده بتاکاروتن در تشکیل سرطان پوست ارتباط داشته باشد، چون در افرادی که سیستم ایمنی آنها سرکوب شده است (مانند بیماران دارای کلیه پیوندی) خطر ابتلا به سرطان پوست افزایش می یابد. بتاکاروتن علاوه پیشگیری از آسیب اکسیداتیو، ممکن است بر روی عملکرد سلولهای ایمنی با تنظیم تولید پروستاگلاندین E₂ تاثیر بگذارد. این ایکوزانوئید، پروستاگلاندین اصلی سنتز شده به وسیله مونوسیتها و ماکروفاژهاست و برخی از ویژگیهای سرکوب کنندگی سیستم ایمنی را دارد. از آنجایی که بتاکاروتن میتواند تولید ایکوزانوئیدهای مشتق از اسید آراشیدونیک (که پروستاگلاندین E₂ از آن مشتق شده است) را در محیط کشت سلولی از بافتهای غیرلنفوئیدی سرکوب کند، ممکن است پاسخهای ایمنی را با تغییر فعالیت آبشار اسید آراشیدونیک افزایش دهد. البته این احتمال نیاز به بررسی های بیشتری دارد.

اثرات کاروتنوئیدهای دیگر غذایی:

با اینکه شواهد اپیدمیولوژیکی قوی مبنی بر اینکه لیکوپن (کاروتنوئید موجود در گوجه فرنگی) و لوتئین (کاروتنوئید موجود در نخود، شاهی آبی و دیگر سبزیجات) می توانند به ترتیب از پیشرفت سرطانهای پروستات و ریه جلوگیری کنند، وجود دارد، مطالعات در زمینه تاثیر کاروتنوئیدهای دیگر (به جز بتاکاروتن) بر روی عملکرد سیستم ایمنی انسان محدود است. علاوه بر این دریافت گوجه فرنگی به طور معکوسی با خطر اسهال و عفونتهای تنفسی در کودکان سودان ارتباط داشته است. به منظور مقایسه توانایی های نسبی انواع مختلف کاروتنوئیدهای غذایی برای اثرگذاری بر بیان ملکولهای سطحی مونوسیت درگیر در تولید آنتی ژن، مطالعاتی صورت گرفت که مشابه مطالعه بر روی بتاکاروتن بود. در این مطالعات مردان میانسال دریافت یکسان روزانه لیکوپن یا لوتئین (mg 15) را داشتند. نتایج نشان داد که کاروتنوئیدهای دیگر بر روی عملکرد سلولهای ایمنی در مقایسه با بتاکاروتن اثر کمتری دارند. تاثیر بسیار کمتر مکمل یاری با لیکوپن یا لوتئین بر روی بیان مارکرهای سطحی مونوسیت در مقایسه با بتاکاروتن ممکن است مربوط به سطوح پلاسمایی کمتر این دو ماده بعد از مکمل یاری باشد. در مباحث قبل تاثیر آستانه غلظت پلاسمایی بتاکاروتن بر روی بیان ملکول-۱ چسبنده بین سلولی (ICAM-1) و آنتی ژن-۳ مرتبط با عملکرد لوکوسیت مشاهده گردید. بنابراین ممکن است سطوح پلاسمایی لیکوپن یا لوتئین بعد از مکمل یاری، برای ایجاد تغییرات معنی دار در بیان اکثر ملکولهای سطحی مونوسیت مورد بررسی، به اندازه کافی بالا نباشد. دلیل تفاوت در سطوح پلاسمایی کاروتنوئیدها بعد از دریافت سطوح یکسان مکمل یاری نامشخص است. اما احتمالاً این تفاوت ناشی از تفاوت در جذب، متابولیسم یا دفع آنها و یا به دلیل جایگزینی انتخابی کاروتنوئیدهای مختلف در مکانهای خاصی در بدن می باشد. از آنجا که زیست دسترسی لیکوپن حاصل از آب گوجه فرنگی و مکملهای غذایی تقریباً یکسان است، نمیتوان این مسئله را به میزان جذب لیکوپن از مکمل ها نسبت داد. اما غلظت لیکوپن در پروستات بیشتر از سرم بوده و احتمالا یکی از دلایل کاهش خطر سرطان پروستات به دنبال مصرف غذاهای حاوی گوجه فرنگی می باشد. ممکن است اثرات سودمندی که به کاروتنوئیدها نسبت داده می شود در تمام نقاط بدن بطور یکسانی صادق نباشد و فقط در موقعیتهای خاصی در بدن ظاهر شود که، مزایای پنهان این نوع ترکیبات غذایی است و هنوز کشف نشده است. اخیراً مطالعه مداخله ای دیگری با استفاده از سطوح دریافتی کاروتنوئیدها از راه غذا، در گروهی از افراد پیر (بالای ۶۵ سال) ایرلندی انجام گرفته است. به این افراد (۵۲ نفر) دارونما، بتاکاروتن (mg 8) یا لیکوپن (mg 13) روزانه به مدت ۱۲ هفته داده شد و تغییر در پارامترهای مختلف ایمنی با واسطه سلول مورد بررسی قرار گرفت، به طوری که سطوح پلاسمایی کاروتنوئیدها افزایش معنی داری داشت اما تغییر در تعداد زیرگروههای سلولهای T، تکثیر لنفوسیت تحریک شده به وسیله لکتین یا بیان ملکولهای سطحی بعد از مداخلات معنی دار نبود. بنابراین نتایج نشان داد که در افراد سالم با تغذیه مناسب، مکمل یاری با سطوح نسبتاً پایین بتاکاروتن یا لیکوپن با اثرات سودمند یا زیان آوری بر روی ایمنی با واسطه سلول همراه نیست.

گروه دیگری نشان دادند که غنی سازی رژیم غذایی با لیکوپن (با نوشین ۳۳۰ میلی لیتر در روز آب گوجه فرنگی) به مدت ۸ هفته، پاسخهای ایمنی با واسطه سلول را در مردان و زنان سالمند خوب تغذیه شده تغییر نمی دهد. محققان همچنین تاثیر متضاد لیکوپن و لوتئین را در ارتباط با تکثیر لنفوسیت T، به صورت تاثیر افزایندگی لیکوپن و بازدارندگی لوتئین شناسایی کردند. نتایج به طور کلی نشان می دهد که کاروتنوئیدهای مختلف می توانند بر روی عملکرد سلولهای ایمنی از راههای متفاوتی تاثیر بگذارند. بنابراین در یک رژیم غذایی، حاوی انواع گوناگون میوه ها و سبزیجات، تاثیر ترکیبی کاروتنوئیدها از جمله اثر بر عملکرد سیستم ایمنی، ممکن است کلیه اثرات متفاوت آنها را به صورت جمعی نمایان کند. امکان اثرات هم افزایی هنوز مورد بررسی قرار نگرفته است. محققان دریافتند که DNA سلولهای تک هسته ای خون افراد بعد از دوره مکمل یاری با لیکوپن، سطوح آندوژنز شکستگیهای زنجیره ای کمتری داشت و نشان داد که مصرف آب گوجه فرنگی ممکن است مکانیسمهای حفاظتی را در آن سلولها ایجاد کند. این نتایج به وسیله دیگران نیز به اثبات رسید و این سوال که آیا افزایش حفاظت آنتی اکسیداتیو DNA در سلولهای ایمنی مرتبط با اثرات تنظیم کنندگی ایمنی کاروتنوئیدها میباشد یا نه مورد توجه زیادی قرار گرفت.

دریافت کاروتنوئید و خطر سرطان:

قوی ترین شواهد اپیدمیولوژیکی در ارتباط با اثرات مفید کاروتنوئیدها در پیشگیری از سرطان، تاثیر حفاظتی دریافت بتاکاروتن، در کاهش بروز سرطان ریه است. دریافت کاروتنوئید با کاهش خطر سرطان ریه در ۸ مطالعه آینده نگر و ۲۰ مطالعه گذشته نگر همراه بوده است. براساس این یافته ها و با توجه به مطالعات قبلی که اثرات مفید دریافت بتاکاروتن را نشان می دهند، سه کارآزمایی مداخله ای، کارآیی بتاکاروتن را در پیشگیری از سرطان ریه بررسی کردند. ناتوانی این کارآزمایی ها در نشان دادن تاثیر حفاظتی، با دو مطالعه نشان دهنده افزایش معنی دار آماری در سرطان ریه در سیگاریهای دریافت کننده مکمل بتاکاروتن، در ابتدا سرمایه داران بخش تولید مکملهای غذایی، متقاضیان مکمل ها و محققان را ناامید کرد چون بر روی امکان دسترسی به سرمایه هایی برای مطالعات بیشتر در زمینه اثرات مفید بتاکاروتن تاثیر داشت. مکانیسم افزایش خطر سرطان ریه به دنبال مکمل یاری نامشخص است اما نظریه های متعددی در این زمینه وجود دارد. از آنجا که شرکت کنندگان در این مطالعات میتوانند در گروه پرخطر از نظر پیشرفت سرطان ریه طبقه بندی شوند (مصرف کنندگان طولانی مدت سیگار، یا افرادی که قبلا مواجهه با آزبست داشته اند) بسیاری از آنها ممکن است تومورهای پنهانی قبل از آغاز مکمل یاری داشته باشند. مرحله یا مراحلی از سرطان زایی که ممکن است بتاکاروتن بر روی آن اثر بگذارد نامعین است ولی اگر با واسطه سیستم ایمنی باشد، اثر آن احتمالاً در طول مراحل افزایش سرعت تشکیل تومور بدخیم ظاهر می شود. یک مطالعه آینده نگر بر روی یک میلیون آمریکایی اثرات مکمل یاری با مولتی ویتامین ها، و / یا ویتامینهای A و C، و یا ویتامین E بر روی میرایی را در یک دوره ۷ ساله مورد بررسی قرار داد. استفاده از یک مولتی ویتامین به همراه ویتامینهای A و C و یا E خطر سرطان ریه را در سیگاریها و غیرسیگاریها به طور معنی داری کاهش داد. ولی این خطر در مردانی که مولتی ویتامینها را به همراه ویتامینهای A و C و یا E استفاده می کردند، در مقایسه با مردانی که هیچ مکمل ویتامینی مصرف نمی کردند افزایش یافت. این وضعیت بدون ارتباط با سیگار در زنان نیز دیده شد. یکی از مشکلات تحقیق بر روی بتاکاروتن، میزان دریافت مورد نیاز برای عملکرد بهینه سیستم ایمنی و ایجاد دیگر مزایای سلامتی است. یکی از اصلی ترین دلایل احتمالی شکست مطالعات آینده نگر، سطح مورد نیاز مکمل یاری است. تا کنون مشخص نشده است که آیا دریافت متفاوت با نتایج متفاوت (یا در مطالعه بر روی اعمال بدن با اثرات مختلف بر روی جنبه های گوناگون عملکرد سیستم ایمنی) همراه خواهد بود یا نه. علاوه بر این بتاکاروتن در سطوح بالای غذایی ممکن است فعالیت پراکسیدانی مخصوصاً در فشارهای بالای اکسیژن در ریه از خود نشان دهد. البته اثر حفاظتی رژیم غنی از میوه ها و سبزیجات احتمالاً در نتیجه تاثیر تعدادی از اجزای آن غذاها ایجاد میشود. در حمایت از این عقیده، در دو مطالعه آینده نگری که در بالا مطرح شد، دریافتند که غلظتهای بالای پلاسمایی بتاکاروتن در ورود به کارآزماییها در نتیجه مصرف غذایی، برخلاف مصرف مکملها با خطر کمتر سرطان ریه همراه بودند. این یافته نیاز به مطالعات بیشتر در زمینه بررسی اثرات غنی سازی رژیم غذایی با کاروتنوئیدها، از طریق مواد غذایی واقعی علاوه بر مکملها را نشان می دهد.

نتیجه گیری:

از آنجا که سیستم ایمنی به ارتباطات بین سلولی برای افزایش پاسخ ایمنی شدیداً وابسته است، تمامیت و قوام سلولهای ایمنی حیاتی است. کاروتنوئیدها ممکن است با کاهش آسیب ROS به غشاهای سلولی و گیرنده های مربوط به آنها، تنظیم عملکرد سلولهای ایمنی با تاثیر بر فعالیت عوامل نسخه برداری حساس به اکسیداسیون و احیا و تولید سیتوکینها و پروستاگلاندینها، به حفظ این تمامیت کمک کنند. اما نتایج مطالعات آینده نگر در زمینه بتاکاروتن در سیگاریها نشان داد که باید در توصیه به دریافت مکملها (به میزان بالاتر از مقدار دریافتی از طریق یک رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزیجات) محتاط بود. تحقیقات بیشتر به منظور بررسی واکنش بین کاروتنوئیدهای مختلف، ترکیب کاروتنوئیدها و مواد مغذی آنتی اکسیدانی دیگر مانند ویتامین E و فلاونوئیدهای غذایی و ایجاد سطوح دریافتی لازم برای پاسخ دهی بهینه سیستم ایمنی در گروههای مختلف جمعیتی (مانند افراد پیر، سیگاریها و …) مورد نیاز است. در سالهای آینده ممکن است شاهد پیشرفتهای مهمی در درک تاثیر کاروتنوئیدها بر روی عملکرد سیستم ایمنی انسان باشیم. به علاوه مطالعات بیشتری باید اثرات آنتی اکسیدانهای مختلف موجود در غذاها را مقایسه کنند چون بدون شک غذاها حاوی اجزای سودمندی با اثرات ناشناخته هستند.