رژیم درمانی برای درمان چاقی

برای افرادی که اضافه وزن یا چاقی‌های درجه‌ی یک دو و سه را دارند، عمدتاً رژیم‌های کاهش وزن توصیه می‌شود. ممکن است که این افراد، علاوه بر چاقی، بیماری‌های دیگری را هم مثل بیماری دیابت، بیماری‌های قلب و عروق، دردهای زانو، کم‌کاری تیروئید و  مشکلات التهابی و همچنین سندرم متابولیک را داشته باشند و البته کبد چرب. به هر ترتیب افرادی که به هر دلیلی علاقمند به کاهش وزنشان هستند، در کلینیک‌های تغذیه رژیم‌های کاهش وزن را خواهند گرفت.

در کلینیک‌های مختلف انواع مختلف رژیم‌های کاهش وزن توصیه می‌شود که در برخی موارد متأسفانه مشاهده می‌شود که خود این رژیم‌هایی که توصیه می‌شوند، نه تنها باعث کاهش وزن که در برخی از موارد مشکلی را به مشکلات بیمار اضافه می‌کنند. برای مثال در برخی از کلینیک‌ها توصیه می‌شود که برای کاهش وزن، از داروهای کاهنده‌ی اشتها مثل داروی سیبوترامین استفاده شود. داروی سیبوترامین دارویی است که عمدتاً تا دو سال پیش یعنی تا سال ۲۰۱۱ توسط سازمان FDA توصیه می‌شد   در صورتی که از آن سال به بعد تحقیقات نشان دادند که این دارو اثرات جبران‌ناپذیری را در سیستم متابولیک بدن خواهند داشت و به همین دلیل تأییدیه‌ی     FDA را از دست داد و امروزه در بسیاری از کلینیک‌ها در کشور ایالات متحده استفاده نمی‌شود. با این وجود متأسفانه مشاهده می‌شود که در کشور ما بسیاری از همکاران ما همچنان به استفاده از سیبوترامین و تجویز آن به بیمارانی که علاقمند به کاهش وزن هستند، ادامه می‌دهند.
داروهای دیگری نیز برای کاهش وزن توصیه می‌شوند که متأسفانه عوارض طولانی مدتی را خواهند داشت. بخش عمده از داروهایی که استفاده می‌شوند، داروی ضد افسردگی به نام فلوکستین می باشد که یکی از عوارض جانبی آن کاهش اشتهاست. البته باید عنوان شود که فلوکستین یک داروی انتخابی برای افسردگی است و برای افرادی که افسردگی ندارند نباید استفاده شود. البته افرادی که از این دارو برای کاهش اشتها استفاده می‌کنند غالباً بعد از قطع مصرف دارو،به یک افزایش اشتهای وحشتناک یا افزایش اشتهای بی‌رویه‌ای دچار می شوند، که این باعث می‌شود که وزنی را که کم کرده‌اند سریع باز به دست بیاورند.
از داروهای دیگری که برای کاهش وزن استفاده می‌شود، عبارت است از داروهایی که باعث کم شدن جذب چربی در بدن می‌شوند. از این داروها می‌شود به برندهای مختلفی اشاره کرد که همه‌ی آن‌ها ماده‌ی فعالی دارند که لیپاز روده‌ای را غیر فعال می‌کنند و این باعث می‌شود که در طولانی مدت جذب چربی‌ها توسط روده کاهش پیدا کند. البته باید عنوان شود که در افرادی که به صورت طولانی مدت از این دارو استفاده می‌کنند، علاوه بر عدم جذب چربی‌ها ،   ویتامین‌های محلول در چربی، اسیدهای چرب ضروری و کاروتنوئیدهایی را که ما در بدن به آن‌ها احتیاج داریم را جذب نخواهند  شد و بعد از مدتی با کاهش سطح موادی که اشاره شد ه ، مواجه خواهند شد که تظاهرات بالینی این حالت  ریزش مو، اختلالات پوستی و… می باشد. پس باید دقت کرد که استفاده از دارو برای کاهش وزن توصیه نمی‌شود.
از انواع رژیم‌های دیگری که در کلینیک‌های تغذیه در کشور ما رایج است، “رژیم‌های کم کالری همراه با روز آزاد” می باشد. رژیم‌های کم کالری همراه با روز آزاد عبارت است از رژیم‌هایی که شخص در طول هفته از یک رژیم کم انرژی پیروی می‌کند اما یک یا دو روز در هفته که معمولاً روز پنجشنبه یا جمعه است این اجازه را دارد که از رژیم‌های پر کالری استفاده کند. یعنی این یک روز یا دو روز بیمار آزاد است که از هر غذایی که دوست دارد استفاده نماید و یا به اصطلاح در صورت تمایل پر خوری کند. این نوع رژیم‌ها با این که ممکن است بسیاری از بیماران آن را بپسندد به لحاظ اینکه همین روز آزاد می‌تواند حس پر خوری این افراد را تقویت کند اما عمدتاً حس پر خوری در این افراد از بین نخواهد رفت و این فرد  ، بعد از کنار گذاشتن رژیم، فرد دوباره دچار اضافه وزن خواهد شد.
انواع دیگری از رژیم‌های غذایی که متأسفانه در کلینیک‌ها ممکن است که توصیه شود” رژیم‌های کاهنده وزن همراه با غذای آزاد” است. رژیم‌های کاهش وزن با غذای آزاد عبارت است از رژیم‌های کم انرژی به همراه توصیه‌ی برخی از آیتم‌های غذایی به صورت آزاد یعنی اینکه  شخص رژیم غذایی کم انرژی را دریافت خواهد کرد ولی در طول روز می‌تواند از مقادیر زیادی کاهو یا خیار یا سایر سبزیجات استفاده کند. این نوع رژیم هم در طولانی مدت هیچ تأثیری بر حس پرخوری افراد نخواهد داشت و فرد بعد از مدتی احساس خواهد کرد که همچنان ولع غذا خوردن دارد و این باعث می‌شود که حتی بعد از کنار گذاشتن رژیم غذایی این حس پرخوری دوباره باعث زیاد شدن وزن شخص خواهد شد.
از رژیم‌های دیگری که در کلینیک‌های تغذیه مرسوم است، رژیم‌های همراه با توصیه‌ی فیبرها یا پودرهای فیبری است. که متأسفانه در کشور ما هم بسیار رایج است. از معایب این نوع رژیم‌ها می‌توان باز به باقی ماندن حس پرخوری در فرد اشاره کرد. یعنی فرد در پاسخ به حس پرخوری مقادیر زیادی از فیبر را دریافت می‌کند که پس از اینکه شخص رژیم غذایی را قطع می‌کند آن حس پرخوری باعث خواهد شد که در نهایت وزن شخص دوباره بالا بیاید.
نوعی دیگر از رژیم‌های کاهش وزن که در کلینیک‌های کشور ما بسیار رایج است، رژیم‌های غذایی بر پایه‌ی آزردگی است. انسان در شرایط روحی نامطلوب که باعث آزردگی است، دچار کمبود اشتها می‌شود. از همین مکانیسم در برخی از شرایط استفاده شده و توسط آزردگی اشتهای شخص کاهش پیدا می‌کند. برای مثال ممکن است با تجویز سرکه‌های مختلف مانند سرکه‌ی سیب قبل از وعده‌ی صبحانه که واقعاً دستگاه گوارش و معده را آزرده می‌کند اشتهای شخص را کم بکند. یا با استفاده از گوشواره‌های لاغری یا کار گذاشتن دانه‌های گیاهی مخصوص در گوش که یک عضو بسیار حساس به لحاظ حسی است باعث بوجود آمدن حسی شویم که آن حس توسط آزرده کردن ناخواسته و ندانسته‌ی روان ما بتواند دریافت غذایی را کم کند. البته درست است که امکان دارد این نوع رژیم‌های غذایی باعث کم شدن اشتها شوند اما به هیچ وجه توصیه نمی‌شوند چون در طولانی مدت باعث بوجود آمدن اختلالات روانی و حتی متابولیکی خواهد شد.
پس راه درست چیست؟
راه درست برای کاهش وزن استفاده از یک رژیم غذایی بسیار ساده و مطلوب بدون استفاده از داروها و بدون استفاده از محرک‌ها و مکمل‌ها و به صورت طولانی مدت و البته انجام فعالیت‌های بدنی و ورزشی مرتب در جهت کاهش وزن پایدار و البته با سرعت پایین است.
رژیم‌های غذایی که در مطب آنلاین دکتر ساعدی توصیه خواهد شد، رژیم های غذایی بسیار صحیحی هستند که بر پایه‌ی رژیم غذایی عادی شخص طراحی شده در صورتی که رژیم عادی شخص نیاز به اصلاح داشته باشد، این رژیم توصیه شده، اصلاح خواهد شد. سپس با کم کردن ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلوکالری از مقدار انرژی توصیه شده برای آن شخص با در نظر گرفتن سن ، جنس ، قد و وزن شخص مقدار انرژی محاسبه شده برای فرد طراحی خواهد شد. در این رژیم ها روز آزاد و غذای آزاد وجود ندارد که در طولانی مدت معمولاً باعث کاهش دریافت انرژی مستمر یا به زبان ساده باعث کوچک شدن معده می‌شود. که شخص دیگر قادر نیست که آن مقدار اولیه‌ی غذا را که قبل از رژیم استفاده می‌‌کرد را بتواند دریافت کند. بنابرین رژیم سالم رژیمی است که البته در روزهای اول سخت ولی رفته رفته عادی خواهد شد و در طولانی مدت با شخص خواهد ماند طوری که رفتار تغذیه‌ای طولانی مدت شخص را عوض خواهد کرد. این نوع تغییر رفتار یکی از مهم‌ترین تغییراتی است که در تغییر شیوه‌ی زندگی به منظور درمان بیماری‌ها توصیه شده است. این نوع رژیم ها توسط مشاورین برجسته‌ی کشورهای غربی طراحی شده و در آن کشورها استفاده می‌شوند.
معمولاً در رژیم غذایی سالم دو تا سه هفته طول می‌کشد تا شخص به دریافت پایین انرژی عادت کند. بعد از دو تا سه هفته معمولاً شخص دیگر قادر نیست که آن مقدار اولیه‌ی غذا را که قبل از داشتن رژیم استفاده می‌کرد، بتواند دریافت کند. بنابراین این رژیم نه تنها مشکلی به مشکل بیمار اضافه نمی‌کند بلکه در طولانی مدت می‌تواند که مشکلات بیمار را رفع نماید. این نوع رژیم‌ها معمولاً بسته به وزن بیمار می‌توانند ماهی دو تا سه کیلو از وزن بیمار را کم کنند که تقریباً معادل با صد گرم در روز است و هیچ‌کدام از اتفاق‌های ناخواسته ای که در رژیم‌های با سرعت زیاد کاهش وزن اتفاق می‌افتد‌ را نخواهد داشت. اتفاق‌هایی که در رژیم‌های سخت و محدود که باعث کاهش وزن با سرعت زیادی در شخص می‌شوند، عبارتند از ریزش مو، ضعف، بالا رفتن کلسترول بدن، بالا رفتن LDL، کاهش HDL و اسیدوز متابولیک که باعث از دست رفتن کلسیم در بدن خواهد شد که در طولانی مدت اثرات نامطلوب طولانی مدتی را ممکن است در شخص ایجاد کند. برای مثال بالا رفتن کلسترول خون و گرسنگی های طولانی مدت باعث افزایش تولید نمک‌های صفراوی در کیسه‌ی صفرا شده و باعث افزایش خطر بروز سنگ کیسه‌ی صفرا در بدن  می گردد. به همین دلیل اغلب افرادی که در یک زمان کوتاه وزن بسیار زیادی را از دست داده‌اند، نادانسته خود را در شرایطی قرار می‌دهند که بدلیل وجود سنگ  متعدد صفراوی،  مجبور به جراحی کیسه صفرا و خارج نمودن آن می گردند  و رعایت رژیم‌های مخصوص کوله‌سیستکتومی یا رژیم مخصوص برای  این افراد تا پایان عمر الزامی می گردد.
به همین علت در مطب آنلاین دکتر ساعدی رژیمی که توصیه می‌شود رژیمی است با سرعت کم برای کم کردن وزن ولی بسیار پایا و سالم که این رژیم را ما برای تمامی افرادی که نیازمند کاهش وزن هستند اعم از افراد چاق، دارای اضافه وزن، افراد دیابتیک، بیماران قلبی و عروق افرادی که از پا دردها و زانو دردها رنج می‌برند، افرادی که کبد چرب دارند و افرادی که مبتلا  به پیش دیابت هستند، توصیه می‌کنیم.
درج شده در وب سایت رسمی دکتر احمد ساعدی